Zachowania pasterskie ludzi są prawdopodobnie napędzane w dużej mierze przez struktury mózgu inne niż te, które regulują racjonalny osąd i podejmowanie decyzji. Chociaż zachowanie stadne stało się przydatne w niektórych podstawowych sytuacjach zagrażających życiu, utrudnia to skuteczną inwestycję.
W pełni dojrzały mózg waży tylko 1350 gramów. Ale pomimo swojej niewielkiej wagi i tego, że jest zbudowany z dokładnie tych samych związków chemicznych, co inne narządy w ludzkim ciele, mózg jest najmniej zbadaną strukturą w naszym ciele. Niektóre rozważania w tej pracy opierają się na bardzo uproszczonej budowie układu nerwowego. Chociaż niektórzy ekonomiści mogą odczuwać opór przed zagłębianiem się w tematy z pogranicza anatomii i neurologii, warto je przejrzeć.
W latach 70. Paul MacLean, były dyrektor Laboratorium Rozwoju Mózgu w Narodowym Instytucie Zdrowia Psychicznego USA, zaproponował podzielenie mózgu na trzy główne części – pień mózgu, układ limbiczny i korę mózgową. Chociaż kryteria podziału fizjologiczno-klinicznego i anatomiczno-ontogenicznego są różne, propozycja MacLeana jest najbardziej użyteczna dla ewolucji i interesujących nas aspektów.
Te trzy warstwy ludzkiego mózgu są ze sobą połączone. Każdy z nich odpowiada trzem różnym okresom w historii rozwoju. W najgłębszych zakamarkach mózgu, obszarze zwanym pniem mózgu, znajdują się struktury odpowiedzialne głównie za podstawowe procesy życiowe: bicie serca, oddychanie, podniecenie, ruch, równowagę oraz połykanie i trawienie.
Pień mózgu jest otoczony układem limbicznym,
który odgrywa ważną rolę w regulowaniu pamięci, zachowań emocjonalnych i seksualnych, a także w jedzeniu, piciu i agresji. Pień mózgu występuje u wszystkich kręgowców, podczas gdy układ limbiczny występuje tylko u ssaków. Te dwa „prymitywne” mózgi otoczone są szczytem ludzkiego rozwoju – korą mózgową. U ludzi jego masa wynosi dwie trzecie masy mózgu. Kora mózgowa integruje informacje czuciowe, koordynuje nasze ruchy i umożliwia abstrakcyjne myślenie i rozumowanie. Kora jest podzielona na dwie w przybliżeniu symetryczne połówki, które nazywamy półkulami. Kora mózgowa występuje tylko u najbardziej zaawansowanych ssaków. Podobno w tym tkwi cała nasza „esencja”. Trzeba jednak pamiętać, że mózg działa jako całość. Żadna część tego ciała nie działa niezależnie od innych części.
Za racjonalne myślenie odpowiedzialna jest kora mózgowa, a dokładniej,
zwykle lewa półkula. Dwie ewolucyjnie starsze części mózgu — pień ciała i układ limbiczny — kontrolują impulsy i emocje, które wyzwalają działania mające na celu ratowanie lub podtrzymywanie życia w inny sposób. Co się stanie, jeśli przypadkowo nadepniemy na gwóźdź? Receptor znajdujący się w skórze stopy wysyła informację o tym fakcie „w górę” siecią neuronów. Informacje te docierają do rdzenia kręgowego, a stamtąd do naszego „centralnego komputera”, mózgu. Po nadepnięciu na gwóźdź świadomość bólu i wynikających z niego zagrożeń dla naszego zdrowia jest oczywista. Dlatego rdzeń kręgowy wysyła do nogi rozkaz, aby jak najszybciej wydostała się ze strefy zagrożenia. W tym czasie informacja o zdarzeniu dociera do mózgu, w tym do kory mózgowej, która zaczyna analizować nadchodzące sygnały. Jeśli kora mózgowa odpowiednio zareaguje na problem, zagrożenie jest zwykle przezwyciężone. Dzięki natychmiastowej decyzji rdzenia kręgowego noga cofa się.
Opisana sekwencja wydarzeń jest oczywiście dużym uproszczeniem rzeczywistych reakcji
Cała operacja zajmuje ułamek sekundy. Jego przydatność dla każdego organizmu jest oczywista – przepływ informacji do mózgu i analiza nadchodzących sygnałów zajmuje stosunkowo dużo czasu. Dlatego wypracowaliśmy odruchy, które ratują nas w sytuacjach, w których każda milisekunda jest ważna dla naszego zdrowia i życia. To był przykład na to, że wszystko, co robimy, nie jest kontrolowane przez szare komórki.
Psychologia inwestowania, rozszerzamy ten diagram o bardziej złożone zachowania – walka, ucieczka, zachowania terytorialne lub instynkty żywieniowe – pień mózgu i układ limbiczny są odpowiedzialne za nasze reakcje stadne. Racjonalna kora tylko tłumi impulsy generowane przez otaczający nas tłum. Wyniki badania opublikowanego przez Josepha Ledoux w 1989 roku wskazują, że niektóre reakcje emocjonalne nie przechodzą przez korę i dlatego trwają dłużej niż 0 milisekund. Emocje wywoływane przez prymitywne struktury naszych mózgów nie są zmieniane przez refleksję lub namysł. Są to „czyste” reakcje na bodźce środowiskowe. Przyjmuje się, że zachowanie pasterskie, które znajduje swoje źródło w prymitywnych obszarach mózgu, jest podobnie bezrefleksyjne i impulsywne.
Co łączy giełdę i modę?
Trendy
Impulsy emocjonalne pochodzące z prymitywnych struktur mózgowych powodują, że szukamy sygnałów i informacji od innych członków naszego gatunku. Zachęcają nas do zmiany naszych uczuć i zachowań, aby dopasować je do przekonań i zachowania otaczającej nas struktury społecznej. Potrzeba przynależności i akceptacji przez grupę jest szczególnie ważna w środowiskach, które są niepewne i wywołują w nas bardzo silne emocje. Takim środowiskiem są rynki finansowe.
Kiedy jesteśmy emocjonalnie obojętni na nasze otoczenie, znacznie łatwiej jest nam zapanować nad emocjami. W tym przypadku kora ma więcej do powiedzenia. Jednakże, gdy w „naładowanym emocjonalnie” niepewnym środowisku zaangażowane są szybkie i natychmiastowe reakcje, racjonalna kora schodzi na dalszy plan. Wówczas prymitywne struktury mózgu (pień mózgu i układ limbiczny) przejmują nasze działania.
Kiedy impulsy pakietów najprawdopodobniej wpłyną na nasze zachowanie? Kiedy zmuszają nas do myślenia i działania jak inni ludzie? Zachowania imitacyjne często zastępują racjonalne myślenie, gdy nie mamy odpowiednich informacji lub nasza logika jest niewystarczająca, aby w pełni zrozumieć obecną sytuację.
W sferze inwestycji jest mało przewidywalności i głębokiego racjonalnego zrozumienia. To samo dotyczy stylów, które są w modzie. Logika nie jest najwłaściwszym sposobem rozwiązywania problemów z odzieżą. Głównym celem naszej odzieży (oprócz wygody) jest zaimponowanie innym.
Wszędzie istnieje tendencja do uzależniania swojego gustu od gustu innych. Inwestycje i trendy w modzie są często napędzane raczej zbiorową wrażliwością stada niż racjonalnym podejściem.
Pierwszym wewnętrznym odruchem jest porzucenie takich roszczeń („Jak ja? Ząb bierny?”). Warto jednak pamiętać, że człowiek jest istotą społeczną. Ewolucja prawdopodobnie faworyzowała te jednostki, które czasami potrafiły wznieść się ponad moje dobro dla NASZEGO dobra. Większość ludzi opiera swoje opinie na temat rynków finansowych na opiniach innych osób. Otrzymujemy wiadomości z gazet, internetu, telewizji i wydawnictw branżowych. Mamy tendencję do myślenia: „Ludzie, którzy przekazują mi informacje, są ekspertami. Kim jestem, aby je przetestować?”